welcome

PET/CT

to wiedza

Masz podejrzenie choroby nowotworowej lub rozpoznany nowotwór?

Wykonałeś już wiele badań obrazowych i wciąż
nie masz jednoznacznej diagnozy?

Porozmawiaj ze swoim lekarzem prowadzącym o badaniu PET/CT. PET/CT to obecnie najdokładniejsze badanie diagnostyczne, które pozwala wykryć zmiany nowotworowe wielkości 3 mm.

czym jest pet

Czym jest PET/CT?

Skrót PET/CT oznacza pozytonową tomografię emisyjną lub też pozytonową tomografię komputerową. Jest to połączenie dwóch szczegółowych metod diagnostycznych dających bardzo dużą precyzję w rozpoznaniach nowotworów (w około 90% badanych przypadków),
niespotykaną przy pomocy tradycyjnych technik obrazowania. Badanie pozwala również na dokładną kontrolę efektów terapii w trakcie leczenia chorób nowotworowych. Badania PET/CT są w całości finansowane przez NFZ*.

*Zgodnie z ustalonymi kryteriami kwalifikacji

diagnozowanie

Diagnozowanie

Badania diagnostyczne przy użyciu metody PET/CT znalazły szerokie zastosowane przede wszystkim
w onkologii - wczesne rozpoznawanie choroby nowotworowej, przerzutu lub wznowy, monitorowanie terapii. Wykorzystywane są również
w identyfikacji chorób układu nerwowego i sercowo-naczyniowego oraz w mniejszym stopniu w diagnostyce chorób zakaźnych i pediatrii.

Przygotowanie do badania Podczas przygotowywania się do badania należy przestrzegać poniższych zaleceń:

  1. Przede wszystkim należy się zrelaksować. Metoda PET/CT jest zupełnie bezbolesna i bezpieczna, przypomina bardzo powszechne badanie tomografem komputerowym.
  2. Na 24 godziny przed badaniem nie należy wykonywać ćwiczeń fizycznych, nie pić alkoholu i napojów zawierających kofeinę (np. kawy, coli, herbaty itp.). Jest to bardzo ważne, gdyż czynniki te mają znaczny wpływ
    na dokładność wyników badania.
  3. Na 6 godzin przed badaniem należy powstrzymać się od jedzenia i picia z wyjątkiem czystej wody.
  4. Jeżeli jesteś w ciąży, karmisz piersią lub chorujesz na cukrzycę skontaktuj się ze swoim lekarzem prowadzącym lub ośrodkiem PET/CT. Otrzymasz dodatkowe instrukcje postępowania.
  5. Nie należy przyprowadzać ze sobą do ośrodka dzieci, kobiet w ciąży lub karmiących piersią.
  6. Przed badaniem należy wysłuchać i dokładnie wykonać wszystkie polecenia lekarzy i techników.
  7. Należy mieć ze sobą 1 litr wody mineralnej niegazowanej.
PET/CT informacje

PET/CT informacje

Na świecie istnieje już ponad 500 ośrodków dysponujących skanerami PET i wciąż powstają nowe. Jest to najbardziej dynamicznie rozwijająca się technologia medycyny nuklearnej. Większość publikowanych doniesień naukowych, prac oraz badań klinicznych opiera się na obrazach PET lub pomiarach dokonywanych z użyciem pierwiastków emitujących pozytony.

BUDOWA SKANERA PET/CT

Obecnie większość skanerów to urządzenia PET/CT. Oznacza to, że składają się zarówno ze skanera PET jak
i nowoczesnego tomografu komputerowego. Oba badania wykonywane są bezpośrednio po sobie
(w ramach jednej procedury), a konstrukcja urządzenia oraz nowoczesne oprogramowanie umożliwiają nałożenie obrazów. Uzyskujemy więc obraz funkcji narządów z możliwością dokładnej lokalizacji anatomicznej. Podstawowe elementy każdego skanera to kryształ scyntylacyjny, fotopowielacze oraz układy pozycjonujące.

Ponadto w maszynie znajduje się wiele innych, skomplikowanych układów elektronicznych korygujących zjawiska fizyczne towarzyszące anihilacji i emisji promieniowania. Kryształ scyntylacyjny zwykle podzielony jest na małe, kwadratowe lub prostokątne fragmenty, z których każdy posiada własne fotopowielacze. Fragmenty te, nazywane detektorami blokowymi, ułożone są w formie kilku pierścieni otaczających łóżko,
na którym leży badana osoba. Dlatego skanery wyglądają jak ogromne koła, z otworem w środku. Fotopowielacze przymocowane są do powierzchni kryształu scyntylacyjnego oraz połączone obwodami elektronicznymi z innymi podzespołami skanera.

Poszczególne detektory oddzielone są od siebie przegrodami, najczęściej zbudowanymi z tungstenu (pierwiastek dobrze pochłaniający promieniowanie gamma o wysokiej energii). Zadaniem przegród jest selekcja zmierzających w kierunku kryształu kwantów promieniowania tak, aby tylko kwanty padające pod odpowiednim kątem (a zatem lecące z określonego miejsca w organizmie) mogły uderzyć w kryształ scyntylacyjny. Możliwe jest również wykonywanie badań bez przegród, w tak zwanym 3D mode, czyli w trybie trójwymiarowym.

Kwant promieniowania, padając na kryształ scyntylacyjny, powoduje emisję kilku kwantów promieniowania widzialnego - to tak, jakby kryształ scyntylacyjny wytwarzał bardzo słabe błyski - o wiele za słabe,
by je zobaczyć. Kwanty światła widzialnego uderzają w katodę fotopowielacza wybijając z niej kilka elektronów. Powstała w ten sposób wiązka elektronów, wzmocniona wiele milionów razy pada na anodę fotopowielacza i zostaje zamieniona na impuls elektryczny. Sygnał ten przekazany zostaje do kolejnych obwodów elektronicznych i po złożonej obróbce staje się elementem obrazu, który widać na monitorze. Obraz ten zapisywany jest w formie cyfrowej, co umożliwia jego dalsze opracowanie oraz zapisywanie na trwałych nośnikach.

PET - zasady działania

PET (Pozytronowa/Pozytonowa Tomografia Emisyjna) jest metodą obrazowania z wykorzystaniem pierwiastków promieniotwórczych emitujących pozytony.

Podstawową, a zarazem najbardziej niezwykłą cechą obrazu pozytonowego jest odzwierciedlenie procesów fizjologicznych lub patologicznych zachodzących w organizmie na poziomie pojedynczej komórki. Podając odpowiedni radiofarmaceutyk, czyli substancję związaną z pierwiastkiem emitującym pozytony jesteśmy
w stanie zobrazować przemiany, jakim podlega on w żywym organizmie. Tak więc obraz, który oglądamy mówi przede wszystkim o funkcji. Nie jest to przedstawienie struktur anatomicznych jak np. w obrazach
z tomografu komputerowego lub rezonansu magnetycznego (TK, MR). Większość radiofarmaceutyków
to substancje codziennie wykorzystywane przez organizm (na przykład glukoza) lub ich analogi. Dzięki temu możliwe jest uwidocznienie i zlokalizowanie nieprawidłowości już na poziomie komórki lub grupy komórek, nawet, jeśli anatomicznie dany fragment narządu niczym nie różni się od otaczających go tkanek.

Jak powstają pozytony ?

Pierwiastki promieniotwórcze to atomy, które posiadają nadmiar energii. Aby przejść do stanu podstawowego (czyli stanu równowagi energetycznej) muszą pozbyć się tego nadmiaru, co odbywa się drogą emisji różnych form energii, między innymi pozytonów. Pozyton jest korpuskularną formą energii, to znaczy, że posiada masę. Jego masa i ładunek są identyczne jak elektronu z tą różnicą, że elektron posiada ładunek ujemny, a pozyton - dodatni. Pozytony powstają z rozpadu protonów znajdujących się w jądrze atomu.
Po rozpadzie w jądrze atomu pozostaje powstały z protonu neutron, natomiast pozyton i cząstka nie posiadająca masy (antyneutrino) emitowane są na zewnątrz. Droga, którą przebywa pozyton zależy między innymi od otaczającego środowiska. W tkankach ludzkich odległość ta zwykle nie przekracza 2 mm.
Po utracie części energii kinetycznej pozyton zderza się z elektronem krążącym po orbicie innego atomu. Podczas zderzenia uczestniczące w nim elektron i pozyton ulegają anihilacji, czyli tracą masę, która wraz z ich energiami przekształcona zostaje w dwa kwanty promieniowania, każdy o energii 511 KeV (kiloelektronowoltów), poruszające się w przeciwnych kierunkach. Właśnie te kwanty promieniowania "widzi" skaner PET.

PET/CT w Onkologi

Zastosowanie PET/CT w onkologii

  1. Nowotwory płuc
  2. Guzy mózgu
  3. Rak jelita grubego
  4. Chłoniaki
  5. Czerniak
  6. Rak piersi
  7. Nowotwory tkanki kostnej i mięśniowej
  8. Nowotwory głowy i szyi
  9. Guzy neuroendokrynne (NET)
  10. Urologia Onkologiczna
  11. Inne nowotwory

Wzory skierowań

Badania PET/CT są procedurami odrębnie kontraktowanymi (SOK), a co za tym idzie, są wykonywane
na podstawie skierowania specjalistycznego (oddział lub poradnia) i są w całości finansowane przez NFZ
bez obciążania placówki kierującej.

  • OLSZTYN
    		•  PDF Word
  • POZNAŃ
    		•  PDF Word
  • WARSZAWA
    		•  PDF Word
  • WROCŁAW
    		•  PDF Word

    Kryteria kwalifikacji do badań PET zgodne z załącznikiem nr 4 do Zarządzenia Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 października 2011 r.

    Choroby nowotworowe:

    1. pojedynczy guzek płuca o średnicy >1cm, w celu różnicowania pomiędzy jego łagodnym i złośliwym charakterem, przy braku rozpoznania innymi dostępnymi metodami
    2. niedrobnokomórkowy rak płuca, w celu oceny jego zaawansowania przed planowaną resekcją lub radykalną radioterapią, jeżeli inne badania nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania (z wyjątkiem raka oskrzelikowo-pęcherzykowego i nowotworów neuroendokrynnych lub rozpoznanych wcześniej przerzutów odległych)
    3. niedrobnokomórkowy rak płuc, w celu oceny resztkowej choroby po indukcyjnej chemioterapii
    4. chłoniak Hodgkina i chłoniaki nie-hodgkinowskie, w celu wstępnej oceny stopnia zaawansowania lub oceny skuteczności chemioterapii lub wczesnego rozpoznania nawrotu, jeżeli inne badania obrazowe nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania
    5. rak jelita grubego, w celu przedoperacyjnej oceny zaawansowania lub wczesnego rozpoznania nawrotu
      po radykalnym leczeniu (w przypadku wzrostu stężeń markerów lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych)
    6. rak przełyku, w celu oceny zaawansowania przed leczeniem wczesnego wykrycia nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku niejednoznacznych wyników badań obrazowych)
    7. ocena patologicznej zmiany budzącej podejrzenie raka zlokalizowanej w trzustce lub w wątrobie, jeżeli rozpoznanie innymi dostępnymi metodami jest niemożliwe
    8. rak piersi, w celu wykluczenia odległych przerzutów, kiedy wyniki innych badań są niejednoznaczne lub
      w przypadku przerzutów do pachowych węzłów chłonnych z ogniska o nieznanym położeniu i podejrzeniem ogniska pierwotnego w gruczole piersiowym
    9. czerniaki z klinicznymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych w celu wykluczenia przerzutów do narządów odległych, z potencjalnie operacyjnymi przerzutami do narządów odległych lub z przerzutem bez ustalonego ogniska pierwotnego
    10. rak jajnika, w celu wczesnego wykrycia nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku wzrostu stężeń Ca 125 lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych)
    11. nowotwory nabłonkowe głowy i szyi, w celu wczesnego rozpoznania nawrotu i w ocenie miejscowo-regionalnego zaawansowania, jeżeli wyniki innych badań nie są jednoznaczne
    12. nowotwory złośliwe mózgu, w celu wczesnego rozpoznania nawrotu lub dla określenia miejsca biopsji
    13. rak tarczycy, w celu lokalizacji ogniska nawrotu w przypadku wzrostu stężenia tyreoglobuliny, jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska nawrotu (niezbędne wcześniejsze wykonanie scyntygrafii 131I)
    14. podejrzenie przerzutów do kości, jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska nawrotu nowotworu (preferowany znacznik 18F)
    15. planowanie radykalnej radioterapii o modulowanej intensywności wiązki, w celu oceny rozkładu żywotnych komórek nowotworowych, hipoksji lub poliferacji guza, jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny
    16. nowotwory jądra (z wyjątkiem dojrzałych potworniaków), w celu oceny ich zasięgu i skuteczności leczenia
      (w tym obecności resztkowego guza i rozpoznania nawrotu), jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny
    17. rak gruczołu krokowego i rak nerki, w celu rozpoznania nawrotu (przerzutów) po radykalnym leczeniu (tylko za pomocą PET ze znakowaną choliną lub octanem), jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny
    18. mięsaki, w celu oceny skuteczności chemioterapii (po 1-3 kursach, w porównaniu z wyjściowym badaniem)
      i wczesnego wykrycia nawrotu, jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny
    19. nowotwory podścieliska przewodu pokarmowego (GIST), w celu monitorowania odpowiedzi na molekularnie ukierunkowane leczenie
    20. przerzuty o nieznanym punkcie wyjścia, w celu lokalizacji guza pierwotnego, jeżeli nie jest to możliwe przy użyciu innych dostępnych badań

    Choroby serca:

    1. badania perfuzyjne serca:
      • podejrzenie choroby niedokrwiennej w grupie chorych o pośrednim ryzyku zachorowania, jeśli inne badania diagnostyczne (w tym szczególnie badanie perfuzyjne SPRCT) nie pozwalają na jednoznaczne określenie rozpoznania - jako badanie rozstrzygające
      • podejrzenie choroby niedokrwiennej w grupie chorych o pośrednim ryzyku zachorowania, jeśli czynniki obiektywne wskazują na możliwość uzyskania fałszywego w klasycznych badaniach SPECT (otyłość, mastektomia, duży biust, wszczepy, inne) - jako badanie podstawowe
    2. badanie w kierunku oceny żywotności mięśnia sercowego

    Choroby układu nerwowego:

    1. rozpoznana padaczka lekooporna z planowanym leczeniem operacyjnym

    Kontakt

    Alivia – Fundacja Onkologiczna Osób Młodych
    ul. J. Zaruby 9 lok. 131, Uwaga! Od 1.12.2014 r. jest to nowy adres siedziby.
    02-796 Warszawa
    T: +48 22 266 03 40
    F: +48 22 266 03 45
    email: info@alivia.org.pl

    Alior Bank, nr konta: 93 2490 0005 0000 4520 1698 1881,
    IBAN: PL 93 2490 0005 0000 4520 1698 1881, BIC (kod SWIFT) ALBPPLPW
    numer KRS: 0000358654 (XII Wydział Gospodarczy Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy)
    NIP: 5272630752, REGON: 142435498
    Fundacja nie prowadzi działalności gospodarczej.